“ခါးေၾကာ ခါးနာတာႏွင့္ပတ္သက္သည့္ ေဆာင္ရန္ ေရွာင္ရန္ ။ မခြ်င္ေလး(ပါရီ)

Thursday, 01 December 2011 09:14 | Written by ေမတၱာဥယ်ာဥ္ | PDF  | | Print | |  အီးေမးလ္

 
    (ေမး) ခါးေၾကာ..တင္ပါးေၾကာေတြမ်ားညွပ္ရင္ဘယ္လို ကုစားႏိုင္တာနဲ႔ ေဆာင္ရန္ ေရွာင္ရန္ေလးေတြလဲ ေရးေပးပါအံုး ေနာ္..ေက်းဇူးတင္ပါတယ္..

ဒီဇင္ဘာမိုး။

(ေျဖ) ေဆးပညာအရ “(back pain)” ဆိုတာ နံရိုးေအာက္ပိုင္းမွစၿပီး ေျခေထာက္အထက္ ပိုင္းေနရာအထိ ေက်ာဘက္ပိုင္းမွာနာတာကို ေခၚပါတယ္။တကယ့္ ဒါရိုက္ ဘာသာျပန္ရင္ “ေက်ာနာ” ကို ျမန္မာလိုအမ်ားအားျဖင့္ “ခါးနာ” လို႔ေျပာဆိုၾကပါတယ္။

     ေဆးပညာ “ေက်ာ (back)”ဆိုတဲ့ ေနရာရဲ့အလယ္မွာ ေက်ာစစ္ရိုး (vertebra)ေတြ တစ္ကြင္းေပၚတစ္ကြင္း ထပ္လွ်က္ရွိပါတယ္။ ေက်ာစစ္ရိုးတစ္ခုနွင့္ တစ္ခုၾကားမွာ အရုိးမ်ား ထိခုိက္မွဳ မရွိေစရန္ (intervertebral disc) လို႔ေခၚတဲ့ အရြတ္၀ိုင္းေလး တစ္ခုဆီ ရွိပါတယ္။ ဒီေက်ာရိုး တည္ေဆာက္ပံုေၾကာင့္  ေက်ာရိုးတစ္ကြင္းေပၚမွာ တစ္ကြင္း လွည့္ နိုင္ပါတယ္။ တစ္နည္း ခါးကို ဘယ္ညာ လွည့္လို႔ ရပါတယ္။ ေက်ာရိုးကြင္းေတြရဲ့ အလယ္ ေပါက္ ထဲမွာ အလယ္နပ္ေၾကာမႀကီး (central nerve column) ရွိပါတယ္။

    ေက်ာရိုးကြင္းတစ္ခုဆီရဲ့ ေဘးတစ္ဘက္တစ္ခ်က္မွာ အေပါက္ငယ္ေလးတစ္ခုဆီ  ရွိပါတယ္။ အဲ့ဒီအေပါက္ေတြမွာ လက္ေျခကနပ္ေၾကာေတြႏွင့္ ေက်ာရိုးတြင္းက အလယ္နပ္ ေၾကာမႀကီးကို ဆက္ေပးတဲ့ နပ္ေၾကာေတြ ရွိပါတယ္။

   ေက်ာရိုးေတြရဲ့အျပင္မွာေတာ့ ေက်ာရိုးကြင္းေတြ တစ္ကြင္းေပၚတစ္ကြင္း တည္ ေန နိုင္ေအာင္၊ ခ်ဳပ္ထိမ္းထားတဲ့ ၾကြက္သားေတြ (Muscle) နဲ႔ အရြတ္ေတြ(ligaments)  ရွိပါ တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ခါးနာတယ္ဆိုရင္ ခါးေနရာမွာရွိေနတဲ့ ၾကြက္သား၊ အရြတ္၊ အရိုး၊ အေၾကာ ေတြထဲက တစ္ခုခုေၾကာင့္ နာတာျဖစ္ပါတယ္။

    ခါးနာတယ္၊ ခါးေၾကာညွပ္တယ္၊ တင္ပါးေၾကာညွပ္တယ္၊ ဆိုတာကေတာ့ ေ၀ဒနာ ခံစားရတဲ့ သူမ်ားက ၎တို႔ခံစားရတဲ့ နာက်င္တဲ့ေနရာနဲ႔ ၎တို႔ၾကားဘူးနား၀ ရွိတဲ့ ေဆး ဗဟုသုတ အလိုက္ ေျပာဆိုၾကတာပါ။ ေထက္ပါခံစားခ်က္မ်ားနဲ႔ ဆရာ၀န္ လာျပသူ ၈၀% မွာ ခါးနာရတဲ့အေၾကာင့္းကိုရွာ မေတြ႔ တတ္ပါဘူး။ ဆိုလိုတာက ခါးနာေစတဲ့ ဘာေရာဂါမွ မရွိပါ ဘူး။ တစ္ခါတစ္ရံမွာေတာ့ ရုတ္တရက္ ခါးမွာရွိတဲ့ ၾကြက္သား (၀ါ) အရြတ္ေတြကို ဆြဲဆန္႔ သလိုမ်ိဳး (an over-stretch of a ligament or muscle) လုပ္မိတာေၾကာင့္ ဥပမာ အေလး တစ္ခုခုမလိုက္တာ (၀ါ) ခေလး ကုန္းၿပီး ခ်ီလိုက္တာမ်ိဳး၊ အမွတ္တမဲ့ခါးလွည့္ လိုက္တာမ်ိဳး ေၾကာင့္ ခါးနာသြား တာမ်ိဳးလည္း ျဖစ္တတ္ ပါတယ္။ အဲ့ဒီလို ခါးနာတာမ်ိဳးကို လူႀကီးမ်ားတြင္ ျဖစ္တတ္ေသာ မေသခ်ာတဲ့ ခါးနာေ၀ဒနာလို႔ ေဆးပညာမွာ ေခၚဆိုပါတယ္ (Non-specific Lower Back Pain in Adults)။

    ဒီလိုခါးနာမ်ိဳးက မ်ားေသာအားျဖင့္ တစ္ပတ္အတြင္း ေပ်ာက္ကင္းသြားတတ္ပါ တယ္။ အနာသက္သာေစတဲ့ ပါရာဆက္တေမာ (paracetamol) လို ေဆးမ်ားေသာက္ ျခင္းအားျဖင့္လည္းသက္သာေစပါတယ္။ ခါးနာ ျမန္ျမန္ေပ်ာက္ေအာင္ လုပ္ေနက် အလုပ္ မ်ားကို တတ္နိုင္သမွ်ဆက္ လုပ္ရပါမယ္။ ယခင္က ခါးနာ ေ၀ဒနာသည္မ်ားအား အမာခံ မ်က္ႏွာျပင္ ညီညာေသာ အိပ္ယာ ဥပမာ ျပင္ခင္းမ်ားေပၚမွာ အိပ္ခိုင္းေလ့ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ယခုေနာက္ပိုင္း ေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားအရ အနာသက္သာေဆးေသာက္ၿပီး လုပ္ေနက် အလုပ္မ်ား ဥပမာ ေစ်းသြားျခင္း၊ လမ္းေလ်ာက္ျခင္း ကဲ့သို႔ေသာ ခါးကိုမထိခိုက္ေစေသာ လႈပ္ရွားမႈမ်ား လုပ္ျခင္းက ခါးနာ ပိုမိုသက္သာေစတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ခါးနာသူမ်ား၊ ခါးနာ ဖူးသူမ်ား၊ ခါးနာေ၀ဒနာျဖစ္တတ္သည့္ အသက္ (၅၀) ေက်ာ္အရြယ္မ်ား ေအာက္ပါ ေဆာင္ရန္ ေရွာင္ရန္ မ်ားကို အေလ့အက်င့္ လုပ္ထားမယ္ဆိုရင္ ခါးနာေ၀ဒနာက လြတ္ကင္းပါလိမ့္မယ္။

၁။ ပစၥည္းတစ္ခုခုကို ကုန္းၿပီးေကာက္ရင္ ခါးရိုးကိုခ်ိဳးသလိုျဖစ္ေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ပစၥည္းေကာက္ခ်င္ရင္ ထိုင္ၿပီးမွေကာက္ရပါမယ္။

၂။အိပ္ရာမွထတဲ့အခါ ပက္လက္အေနအထားက ထရင္လည္း ခါးခ်ိဳးသလို ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ပက္လက္အေနအထားမွ ေဘးေဆာင္း အေနအထားသို႔ေျပာင္းၿပီးမွ ထရပါမယ္။

၃။ အေလးအပင္မ်ား မလွ်င္ လက္တစ္ဖက္ထဲနဲ႔ မ မပဲ။လက္ႏွစ္ဖက္မွ်ၿပီး မပါ။ ဥပမာ ႏွစ္ကီလိုရွိတဲ့ ပစၥည္းဆိုရင္ လက္တစ္ဘက္ဆီနဲ႔ တစ္ကီလိုဆီ မျခင္းျဖင့္ ခါးအေပၚ သက္ေရာက္ေသာ အေလးခ်ိန္ကို မွ်တ ေစပါတယ္။

၄။ ပက္လက္ကုလားထိုင္ ထိုင္ျခင္းကလည္း ခါးရိုး ခ်ိဳးသလိုျဖစ္တာမို႔ မထိုင္သင့္ပါဘူး။

၅။ အလြန္ေပ်ာ့ေသာေမြ႔ယာ(ကိုယ္ခႏၶာခြက္၀င္သြားေသာေမြ႔ယာ)နဲ ့မအိပ္ပါနဲ႔။

၆။ခါးကိုအမွတ္တမဲ့ လွည့္တာမ်ိဳး မလုပ္ပါနဲ႔။

၇။ၾကာရွည္စြာ ခါးကုန္းၿပီးထိုင္ျခင္း မလုပ္ပါနဲ႔။သတိထားၿပီး ခါးေျဖာင့္ေျဖာင့္ ထားၿပီး ထိုင္ပါ။

၈။ ေသာကဖိစီးမွဳေၾကာင့္ ခါးရွိၾကြက္သားမ်ား ေတာင့္တင္းၿပီး ခါးနာတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေသာကကင္းေအာင္ တရားနဲ႔ဆင္ျခင္ၿပီးေနထိုင္ပါ။

၉။ ေန႔စဥ္လမ္းမွန္မွန္ေလွ်ာက္ေပးျခင္းျဖင့္ ခါးရွုိးကို ထိမ္းေသာၾကြက္သားမ်ားကုိသန္မာ ေစသည့္အျပင္ ခါးရုိးကုိ ေထာက္ပံ႔ေပးထားသည့္ အရြတ္မ်ားကုိလဲ အားရွိ ေစပါတယ္။

၁၀။ ေန႔စဥ္လမ္းမွန္မွန္မေလွ်ာက္နိုင္သူမ်ားအဖုိ႔ ေအာက္ေဖၚျပပါ ေလ့က်င့္ခန္းမ်ားကုိ ေန႔စဥ္မွန္မွန္ ျပဳလုပ္ေပးပါက ခါးနာျခင္းမွ ကင္းေ၀းေစပါသည္။

က။ ခါးကုိ မတ္မတ္ထားၿပီး ေျခဖ်ားေထာက္၍ ထုိင္ထ ျပဳလုပ္ပါ၊ လက္နွစ္ဖက္ကုိ ခါး တြင္ေထာက္ထားပါ။ တစ္ေန႔လွ်င္ (၁၅) ႀကိမ္ ျပဳလုပ္ပါ။

ခ။ လက္ကို ေျခေခ်ာင္းေလးေတြထိနိုင္သမွ်ထိေအာင္ ထိုင္လွ်က္ျဖစ္ေစ ထလွ်က္ ျဖစ္ေစ ဆန္႔ၿပီး အေၾကာေလ်ာ့ေပးပါ။ တစ္ခါလုပ္ရင္ အခါႏွစ္ဆယ္ေလာက္ လုပ္ေပးပါ။

   တစ္ခ်ိဳ႔မွာ ခါးနာတာ ေတာ္ေတာ္နဲ႔မေပ်ာက္ပဲ တာရွည္နာေနတာမ်ိဳး၊ မၾကာခဏ ျပန္ျဖစ္တာမ်ိဳး ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ခါးနာတာ ၆-ပတ္ထက္ ပိုၾကာရင္ နာတာရွည္ ခါးနာ ေ၀ဒနာလို႔ (Chronic (persistent) non-specific low back pain) ေခၚပါတယ္။ ဒီခါးနာ မ်ိဳးမွာလည္း အထက္က ခါးနာေ၀ဒနာလိုပဲ အနာသက္သာေစတဲ့ ေဆးမ်ားေသာက္ျခင္း၊ လုပ္ေနက် အလုပ္မ်ားကို တတ္နိုင္သမွ်ဆက္လုပ္ျခင္းအျပင္ ဆရာ၀န္ျပၿပီး (amitriptyline) ကဲ့သို႔ေသာေဆးမ်ား၊ (Structured exercise) ေခၚတဲ့ ေလ့က်င့္ခန္းမ်ား ကို ကၽြမ္းက်င္သူ (physiotherapist) မ်ားနဲ႔လုပ္ျခင္းမ်ား လိုအပ္ပါ လိမ့္မယ္။ ၾကြက္သား ေတြ တင္းေနရင္ေတာ့ ၾကြက္သားေတြ ေလ်ာ့သြားေအာင္ (valium) လို ၾကြက္သားေပ်ာ့ ေဆး အေပ်ာ့စားမ်ား သံုးနိုင္ပါတယ္။ ခါးေနရာကို ေရေႏြးအိပ္ ကပ္ျခင္း၊ ေရေႏြးနဲ႔ခ်ိဳးျခင္း မ်ား ျပဳနိုင္ပါတယ္။ ျမန္မာေဆးၿမီးတိုျဖစ္တဲ့ က်ပ္စည္းေဆး ခါးမွာ အံုတာ မ်ိဳးလည္း လုပ္ နိုင္ပါတယ္။ လားရႈိးမန္ဆူ ရွမ္းဆရာေတာ္ႀကီးရဲ့က်ပ္စည္းေဆးကိုေအာက္မွာ ကူးယူ ေဖၚျပ ထားပါတယ္။

၁။ ျမင္းခြာရြက္
၂။ မန္က်ည္းရြက္္
၃။ ဆီးၿဖဴသီး
၄။ ခ်ဥ္ေပါင္ရြက္
၅။ ေကာက္ညွင္း (ေပါင္းၿပီး)

(၅)မ်ိဳး ဆတူ သမေအာင္ ထုေထာင္းပါ။ ၿပီးရင္ အရိုး အဆစ္ အေၾကာ နာက်င္ကိုက္ခဲ တဲ့ေနရာကို က်ပ္စည္းေပးပါ။ ညဦးတြင္ စည္းၿပီး နံနက္တြင္ စြန္႔ပစ္ရပါမယ္။ ေဝဒနာ ႀကီးရင္ ရက္ဆက္လုပ္ေပးပါ။ တစ္ညထက္တစ္ည သိသိသာသာ ေပ်ာက္ကင္းပါ လိမ့္မယ္။

အေၾကာညွပ္ေသာခါးနာေ၀ဒနာ ( sciatica)။

     ဒီခါးနာေ၀ဒနာကေတာ့ ခါးေနရာမွာရွိတဲ့ နပ္ေၾကာမ်ားေရာင္ျခင္း၊ အသက္အရြယ္ ႀကီးသူမ်ားမွာ အရုိးမ်ား ပ်က္စီးယုိယြင္းလာ (osteoparosis) ၿပီးအရိုးၾကားရွိ အေၾကာကို ထိခိုက္လို႔ ျဖစ္တဲ့ ေ၀ဒနာပါ။ ဒီေရာဂါမ်ိဳးက ခါးနာသူေ၀ဒနာရွင္ ၅% ေလာက္ မွာေတြ႔ ရ တတ္ ပါတယ္။ ခါးေနရာမွာရွိတဲ့ နပ္ေၾကာေၾကာင့္ျဖစ္တာမို႔နပ္ေၾကာတစ္ေလ်ာက္နာတတ္ ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ခါးေနရာတြင္မကပဲ ေျခေထာက္ေတြအထိ  နာတတ္ပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေျခေထာက္က အနာက ခါးေနရာထက္ ပိုမိုျပင္း တတ္ပါတယ္။ တခါတရံ ေျခေထာက္မွာ မနာပဲ ထံုတာ က်င္တာမ်ိဳး၊ အပ္နဲ႔ထိုးသလိုမ်ိဳး ခံစားရျခင္း၊ ေျခေထာက္ မ်ားအားေပ်ာ့ျခင္း၊ တင္ပါးရွိ ၾကြက္သားမ်ား အားေပ်ာ့ျခင္း စသည့္မ်ား ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

ျပင္းထန္ေသာအေရးေပၚခါးနာေ၀ဒနာ (Cauda equina syndrome )။

ဒီခါးနာေ၀ဒနာက ျဖစ္ခဲ ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အေရးတႀကီးကုသဖို႔ လိုအပ္တဲ့ေ၀ဒနာ ပါ။ ဒီေ၀ဒနာက ခါးရိုးၾကားကထြက္လာတဲ့ နပ္ေၾကာႀကီးေတြကို ဖိမိလို႔ ျဖစ္တာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ခါးနာတဲ့အျပင္ ဆီးသြားရခက္ခဲျခင္း၊ ၀မ္းသြားရခက္ခဲျခင္း၊ စအိုပတ္၀န္းက်င္ တြင္ထံုျခင္း၊ ေျခတစ္ေျခာင္း (၀ါ) ႏွစ္ေျခာင္းလံုး အားေပ်ာ့ျခင္း စတဲ့လကၡဏမ်ားပါေတြ႔ရ တတ္ပါတယ္။ ဖိထားတဲ့ နပ္ေၾကာေတြကို အျမန္ဆံုးဖယ္ရွားနိုင္မွ ဆီးသြားျခင္း၊ ၀မ္းသြား ျခင္း ဆိုင္ရာ နပ္ေၾကာမ်ားကို ကယ္တင္နိုင္မွာျဖစ္ပါမယ္။

ခါးနာသူမ်ားေအာက္ပါအခ်က္မ်ားေတြ႔ပါကဆရာ၀န္နဲ႔ျပသရပါမယ္။

၁။  ခါးနာေ၀ဒနာတစ္ျဖည္းျဖည္းစျဖစ္ၿပီး တစ္ေန႔ထက္တစ္ေန႔ ပိုနာလာျခင္း။ ၂။ အိပ္ၿပီးအနားယူေသာ္လည္း ခါးနာ မသက္သာျခင္း။
၃။ ခါးနာကရင္ဘက္(၀ါ) ေက်ာအေပၚပိုင္း တက္နာျခင္း။       

၄။ ေျခေထာက္ရွိၾကြက္သားမ်ား အားနည္းျခင္း။                                                         

၅။ ကိုယ္ေအာက္ပိုင္း (၀ါ) ေျခေထာက္မ်ား ထံုျခင္း။                                     

၆။ ညနက္ပိုင္း (၀ါ) အိပ္ရာထတြင္ ပိုနာျခင္း။                   

၇။ ေက်ာေနာက္ပိုင္းရွိၾကြက္သားမ်ား ေတာင့္တင္းျခင္း။        

၈။ လႈပ္ရွားျခင္းျဖင့္ ခါးနာ ပိုမဆိုးပဲ သက္သာသြားျခင္း။

၉။ အသက္ ၂၀ ေအာက္ျဖစ္ျခင္း။